Thế là con người trung thực và tài hoa ấy, nhà văn Nguyễn Khải, đã ra đi mãi mãi. Chỉ mới hôm nào anh còn dặn đi dặn lại: “Đừng vào thăm, đợi tôi về nhà rồi hẵng đến nói nhiều chuyện. Có biết bao chuyện cần nói mà”. Chính điều đó giờ đây làm tôi day dứt tự trách mình. Vừa hẹn với Nguyễn Duy chiều nay phải đến thăm ông, thì chỉ nửa tiếng sau Duy đã báo tin dữ.
Thẫn thờ, tôi lần mở tập bản thảo tuỳ bút chính trị anh đưa tôi đọc cách nay đã hơn hai năm và dặn giữ cẩn thận cho anh: “Với một người viết văn cũng như những người làm nghề thuộc về trí tuệ, là lãnh vực tự do nhất, độc lập nhất trong xã hội thì bạn bè là tất cả. Trong bạn bè, sẽ tìm ra tri kỷ, trò chuyện với tri kỷ vừa là đối thoại vừa là độc thoại để cân nhắc, xem xét, lật trái lộn phải một nghi vấn, một cách trả lời, một khẳng định còn rụt rè, một kết luận còn chưa đủ tự tin”.
Tôi may mắn được là người bạn muộn mằn của anh, và chắc chắn không phải là người “tri kỷ” mà anh lựa chọn. Nhưng do duyên là mỗi tháng chúng tôi lại có dịp gặp nhau một lần. Thế rồi, hôm ấy, anh vịn vào vai tôi nói khẽ: “ông là ghê lắm, khinh nhau hay sao mà có cái vừa viết rất hay mà không cho nhau đọc với”. Tôi giật mình, vội vã thanh minh: “ngược lại, là do tự ti trước một tài năng lớn, đưa những cái mình viết cho ông ta xem vừa nghĩ, vừa xấu hổ”.
Chúng tôi thân nhau từ đó, tuy biết anh thì đã mấy chục năm và đã từng say mê đọc anh. Tôi kính trọng anh về tài văn và về sự trung thực cởi mở của anh, trân trọng tình bạn “vong niên” mà anh dành cho tôi, một người kém anh đến bảy tuổi. Còn anh, tôi hiểu, anh muốn có người để bộc lộ những suy nghĩ “động trời” mà tôi chỉ là một cái kênh bé nhỏ.
Và nay thì một cảm giác nghẹn ngào cứ giày vò tôi, đáng lý ra, phải làm cách nào để giục giã anh viết tiếp tập tuỳ bút chính trị mà xem ra bút lực của anh còn quá dư thừa để đưa ra những vấn đề có ý nghĩa rất lớn đến sự nghiệp của chúng ta, mà mỗi người, từ góc nhìn và sự trải nghiệm của mình, đều có thể có những đóng góp, như anh đã viết sau câu trên: “Họ góp đóm, làm khô củi, tất cả đã sẵn sàng, người phát minh chỉ việc thổi bùng lên ngọn lửa sáng tạo”.
Anh Khải ơi, tập tuỳ bút chính trị ấy anh đặt tên là Nghĩ muộn! Nhưng, có sức nghĩ nào là muộn đâu? Muộn hay sớm là tuỳ độ chín của tư tưởng mà mình nung nấu đấy thôi. Với anh, cả một đời cầm bút, tôi hiểu độ chín của tư tưởng anh đang ấp ủ đáng phải sớm đưa ra để “–góp đóm làm khô củi” khiến ngọn lửa nhanh chóng bùng lên, ngọn lửa của sáng tạo, ngọn lửa của tư duy.
Trôi theo tự nhiên, anh Khải ơi, như tên tác phẩm cuối cùng anh tặng tôi. Không ai cưỡng được quy luật tự nhiên, nhưng anh về cõi tự nhiên với lòng thanh thản của một người đã lao động cật lực, cống hiến hết mình vì cuộc đời này. Và cuộc đời biết ơn anh. Tôi tin chắc như vậy.
Ngày 18.01.2008 Giờ 16:18
http://www.sgtt.com.vn/Detail46.aspx?ColumnId=46&newsid=26718&fld=HTMG/2008/0118/26718
No comments:
Post a Comment